Uitgerekend het land dat grote namen als Robert Capa, André Kertész en Ata Kando heeft voorgebracht lijkt een van de meest lastige landen om te fotograferen te zijn geworden. Sinds 15 maart 2014 is een nieuw Burgelijk Wetboek van kracht waarin ook regels zijn opgenomen die het fotograferen van personen aan strenge regels biedt. Hier en daar wordt zelfs al gerept dat je niemand meer op straat mag fotograferen zonder toestemming, ongeacht of je het publiceert of niet.
Zoals vaker, ligt de zaak net wat gecompliceerder. In het Burgerlijk Wetboek van Hongarije wordt beschreven dat iedereen het recht heeft op bescherming van zijn eigen levenssfeer. Dat betekent ook dat er regels zijn die moeten voorkomen dat een foto, of welke andere opname dan ook, waar je op staat niet zomaar misbruikt kan worden. Nu gaat de wet in Hongarije vrij ver. Er staat dat het maken van opnames toegestaan is als de persoon op de opnames toestemming geeft. Dat kan inderdaad geïnterpreteerd worden dat je iedereen die voor je camera verschijnt om toestemming moet vragen en dat spontaan een foto maken zonder expliciete toestemming verboden is. Daarmee wordt het voor een straatfotograaf of journalist vrijwel onmogelijk om te werken.
Er zijn natuurlijk wel uitzonderingen. Publieke figuren die een publiek optreden hebben, denk aan een minister die iets opent, mogen gewoon gefotografeerd worden. Een massa mensen eveneens. De wet laat echter in het midden wat nu een massa is. Fotografen zijn dan ook bezorgd, blijkt uit een artikel bij de Guardian. Zij denken dat hun mond gesnoerd wordt, temeer er strenge regels zijn over het fotograferen van politie en beveiliging. Volgens de geciteerde fotografen lijkt de wet bedoeld om te voorkomen dat de activiteiten van de politie en beveiligers worden vastgelegd, wat de controlerende functie van de fotojournalistiek belemmerd.
De zorgen zijn deels terecht. Het onherkenbaar maken van agenten is echter al lange tijd de wet in Hongarije. Het fotograferen van mensen op straat daarentegen lijkt wel strenger te zijn geworden en overeen te komen met de regels die in Frankrijk gelden. Daar mag je immers ook in principe niet zomaar iemand op straat fotograferen, tenzij het in een menigte is.
In een reactie laat het Hongaarse ministerie van Publieke Zaken en Justitie weten dat de wet is aangepast om de huidige juridische praktijk te implementeren in de wetgeving. De wetgeving omtrent het maken van persfoto’s is niet veranderd, benadrukt het ministerie. Volgens het ministerie interpreteerden de rechters de oude wet dat niet alleen het publiceren zonder toestemming ongeoorloofd was, maar ook het maken van de opname. Dat is nu officieel van kracht. Het ministerie voegt daar aan toe dat de toestemming niet per se schriftelijk of mondeling hoeft te gebeuren, het kan ook impliciet door bijvoorbeeld het geven van een goedkeurende knik. Als iemand duidelijk maakt dat hij niet op de foto wil, door bijvoorbeeld weg te lopen of nee te schudden, moet je ervan uitgaan dat je de foto niet mag maken. Het ministerie maakt niet duidelijk wanneer er nu sprake is van een massa, maar in principe zou het gaan om opnames met meerdere personen. Die blijven toegestaan, mits je niet iemand uit de groep als onderwerp neemt. Dan is nog steeds toestemming vereist.
Het is volgens het ministerie al met al onjuist te veronderstellen dat als iemand in je beeld loopt terwijl je een foto maakt, dat strafbaar is. Hoewel de reactie duidelijk maakt dat je op zich op straat nog kunt fotograferen, blijft de wetgeving vaag. Want in het wetboek zelf staat de nuance immers niet en de jurisprudentie zal moeten uitwijzen hoe de wet wordt geïnterpreteerd door de rechters.
