Eindelijk heb ik de tijd en rust gehad om Eddy’s Oorlog te zien, de documentaire over een van de beste Nederlandse fotojournalisten ooit. Filmmaker Joost van der Valk volgt Eddy Van Wessel die meerdere malen naar de Oekraïne afreist om de gruwelijkheden daar vast te leggen. Al heel lang heb ik diep respect voor wat Van Wessel doet en hoe hij steeds weer weet te raken met zijn beelden. De documentaire versterkt dat en laat mij opnieuw beseffen hoe belangrijk het werk van fotojournalisten is.
De film over Van Wessel doet al snel denken aan War Photographer, de documentaire uit 2001 over conflictfotograaf James Nachtwey. Niet alleen omdat in beide documentaires een fotograaf die zich op conflicten heeft toegelegd wordt gevolgd. Zowel Nachtwey als Van Wessel opereren heel rustig in een gebied vol gevaren. Dat doen ze met veel toewijding, het doel is te laten zien wat er in de wereld gebeurt. Zonder oordeel. Of zoals Van Wessel het treffend zegt: “ik ben niet voor of tegen Oekraïne, ik ben niet voor of tegen Rusland. Ik ben tegen oorlog. Ik sta daar om misschien wel de geschiedenis zo neutraal mogelijk op te tekenen.” Natuurlijk heeft hij een mening, maar die is ondergeschikt. Het gaat om te laten zien wat er gebeurt.
Dat doet Van Wessel, net als Nachtwey, met foto’s die op je netvlies blijven staan. Foto’s die heel zorgvuldig zijn gekaderd. Prachtige composities van gruwelijke taferelen. Het lijkt een onmogelijke tegenstelling. Maar juist door de schoonheid van de foto’s kún je haast niet anders dan naar de foto’s kijken en daardoor wordt je met de neus op de feiten gedrukt. Dat oorlog iets verschrikkelijks is en dat de oorlogen zo snel mogelijk moeten ophouden, voorkomen moeten worden.
Het is een boodschap die steeds maar weer verteld wordt. Door Nachtwey, door Van Wessel en door veel andere fotografen. Gezien alle oorlogen die gaande zijn en aanstaande zijn lijken de foto’s zinloos. Ze zijn het niet. De verhalen moeten verteld blijven worden, als dat stopt gaat het van kwaad naar erger. Daarom is het zo goed dat er fotografen als Eddy van Wessel bestaan. Die doorgaan. Om, zoals Van Wessel het noemt, steeds zijn enorme verbazing vast te leggen en te delen, het ‘zijn van de mens’ proberen te fotograferen. Zolang zij doorgaan, mogen wij zeker niet wegkijken.
