Je kunt er bijna gif op innemen dat de winnende foto bij de World Press Photo voor discussies zorgt. Zelf ben ik content met de keuze. Het is zeker geen makkelijke keuze en het is, zeker voor een leek, lastig om hier een nieuwsfoto in te zien. Dat wringt dan, want het gaat toch om de persfoto van het jaar. Ook dit jaar roept de foto weer vragen op en vinden her en der discussies plaats.
NRC journalist en filosofe Rosan Hollak vraagt zich af of de foto niet te vergezocht is. Ze stelt de vraag of het beslissende moment, volgens haar een belangrijk aspect in de fotografie, niet uit het oog verloren wordt. Dat aspect heeft volgens haar vaak een belangrijke rol gespeeld bij het maken van de keuze voor de nieuwsfoto van het jaar. Op zich heeft ze wel een punt. De foto van Pietro Masturzo is niet direct duidelijk, van een beslissend moment lijkt al helemaal geen sprake. Toch denk ik dat het beslissende moment slechts een van de factoren is, niet iedere goede nieuwsfoto moet daaraan voldoen. De foto van Masturzo is in mijn ogen wel zeker een nieuwsfoto, alleen het verhaal wordt indirect verteld. Het kenmerkt ook de verandering bij de jury en de fotografie in het algemeen. Het draait toch minder om het echte harde nieuws, maar meer om het verhaal achter het nieuws. Fotojournalistiek wordt persoonlijker, misschien ook wel omdat het voor fotografen lastiger wordt om overal te komen en bladen minder geïnteresseerd zijn in de gruwelijke beelden. Die mijns inziens overigens zeker gemaakt en gepubliceerd moeten blijven worden.
Kiezen voor een foto waar het beslissende moment juist wel centraal staat, kan ook vooral erg veilig zijn. Jurylid en fotograaf Stephan Vanfleteren zegt dat ook tegen Cees Visser van fotografie.nl. Over de foto van de inauguratie van Obama, een foto waar het beslissende moment inderdaad een rol speelt, zegt hij: “Een sacraal beeld, heel klassiek. Het zou een veiligere keuze zijn geweest.” Het draait bij de jurering om meer dan alleen een helder, duidelijk verhaal op een goed moment vastgelegd. Terecht merkt Vanfleteren op dat je niet kunt spreken van dé winnende foto, daarvoor is het aanbod te divers. Zijn opmerking dat een andere jury op hetzelfde moment onder dezelfde omstandigheden een andere keuze zou hebben gemaakt, lijkt mij evident. Jureren is alles behalve objectief. Dat maakt het er niet minder waardig om.
Dat de winnende foto geen hard nieuws is, zorgt er ook niet voor dat de World Press Photo minder een prijs voor de fotojournalistiek is geworden vind ik. Dat bestaat immers uit meer dan alleen ellende, dood en verderf. Het zou, met het woord Press zo duidelijk in de naam, wel voor de hand liggen om ieder jaar voor een harde nieuwsfoto te kiezen. Veel fotografen denken ook dat dat het belangrijkste is. Diverse Iraanse fotografen hebben dan ook hun teleurstelling geuit over de keuze, zo meldt NRC Handelsblad. De foto laat de ruwe werkelijkheid niet zien. Het steekt hun ook dat zij gevaar lopen en veel risico lopen en dan niet met een prijs beloond worden voor hun toewijding. Het staat buiten kijf dat zij veel moeten opofferen om het werk te doen en dat het vaak goed beeld oplevert dat de voorpagina’s haalt. Zij hebben ongetwijfeld gelijk dat het er grof aan toe ging. Het geweld is echter maar één deel van het verhaal, en een foto kan niet het hele verhaal vertellen. De jury heeft voor een kant gekozen en dat is toevallig niet de harde kant, maar een met diepere betekenis. Het had zo anders kunnen zijn.
