Niet iedere kinderfoto leidt tot kinderporno

“Kijk uit wat je voor foto’s van je kinderen op Facebook, Hyves en Twitter plaatst. De politie komt namelijk ‘gewone’ foto’s van kinderen vaak tegen in onderzoeken naar kinderporno,” zo hoorde ik vandaag steeds bij het radiojournaal van de NOS. In eerste instantie liet ik het nieuwsbericht een beetje langs mij heen gaan. Al vaker wordt gewaarschuwd dat foto’s die op internet worden geplaatst voor andere doeleinden worden gebruikt dan je zou willen. Maar gaandeweg de dag drong het besef tot me door dat die waarschuwing van het Openbaar Ministerie meer gevolgen voor de fotografie kan hebben dan je zou denken.

Kinderporno en -misbruik is een zeer kwalijk delict. Daar is geen discussie over mogelijk. Fotografie is een van de middelen die een pedofiel gebruikt om zijn behoeftes te bevredigen. In die zin is het ook logisch dat het OM zegt dat je moet nadenken welke foto’s van kinderen je online zet. Iedere foto kan immers materiaal zijn om iets naargeestig mee te doen. Het is echter vooral de toon waarmee het bericht verspreid wordt waar het probleem zit. In een gesprek zegt officier van justitie Michiel Swinkels: “ouders zijn niet bewust van de risico’s van de foto’s. Als je privefoto’s online zet heb je geen zeggenschap meer hebt over wat er met de foto’s gebeurt. Ze zijn de regie kwijt over de foto’s.” Daarmee boezemt het OM vooral angst in. Het is net als bij de terreuraanslagen. De terroristen gebruiken foto’s om de plekken te verkennen en dus wordt de fotografie aan banden gelegd omdat men denkt zo aanslagen te kunnen voorkomen.

Het probleem bij kinderporno zit niet zozeer in de fotografie, maar in het hoofd van de pedofiel. Door nu de nadruk te leggen op de foto’s geeft het OM het signaal af dat alle foto’s van kinderen mogelijk leidt tot porno. Natuurlijk moet je oppassen wat je online zet, maar een foto van een naakt kind is wat anders dan een foto van een gewoon in een zandbak spelend kind. Als je per se kwaad wilt, kun je van iedere foto wel een seksfoto maken. Maar dat betekent nog niet dat je alle foto’s moet uitbannen. Dat is echter wel het signaal dat het OM lijkt uit te geven. Je zou volgens die redenering beter überhaupt geen foto’s van kinderen meer online kunnen zetten. Of als we de lijn nog verder doortrekken: we kunnen beter helemaal geen foto’s meer van kinderen maken.

Daar los je het probleem helaas niet op. In plaats daarvan creëer je een wereld waarin fotograferen van kinderen iets strafbaars is. In Engeland en Amerika is men al zover. Het is officieel niet verboden, maar als je een afdruk laat maken van je eigen blote kind, dan kun je al bezoek van de zedenpolitie verwachten. Op straat een kind fotograferen is eveneens lastig, je wordt al snel uitgemaakt voor pedofilie. Een reden voor mij om nog maar zelden een kind op straat te fotograferen en daarin ben ik niet de enige. Wat gebeurt is dat kinderen niet meer gefotografeerd worden. Daardoor mis je een belangrijk element in de tijd, niet in de laatste plaats ontneem je de kinderen mooie herinneringen uit hun jeugd. Door zo op de angst in te spelen laten we het gezond verstand varen en gaan we leven in een maatschappij waarin we niemand meer vertrouwen en alles en iedereen in de gaten moet worden gehouden. Dat willen we hopelijk toch niet.