Nu de nominaties van de Zilveren Camera bekend zijn gemaakt, is het weer een mooie tijd om te kijken hoe het met de Nederlandse fotojournalistiek gaat. Voor zover je dat aan de uitslag van de Zilveren Camera kunt aflezen, want het is vooral ook hoe de jury naar het vak en het nieuws kijkt. Voorgaande jaren was ik niet zo heel positief over de nominaties. Dit jaar ben ik iets milder, maar onder de indruk ben ik allerminst. Normaliter schrijf ik mijn commentaar snel op en wordt de selectie in mijn ogen wat beter, dit jaar heb ik wat minder tijd om snel wat online te zetten en vind ik de selectie na een paar keer kijken eigenlijk alleen maar minder worden.
De jury heeft op zich een gedegen selectie gemaakt. Al het nieuws wat veel in de Nederlandse media aan bod is gekomen, zit in de selectie: het ongeluk van prins Friso, Project X in Haren, een aangespoelde walvis, de grensrechter die overlijdt na geweld op het voetbalveld en de sportieve successen van onder andere Epke Zonderland. Allemaal onderwerpen waar veel over te doen is geweest. Maar als je het rijtje zo ziet, zitten er ook onderwerpen bij waarvan je de echte nieuwswaarde en de aandacht die het heeft gekregen in de media in twijfel kunt trekken. Is dit waar het in Nederland om draait? Was het echt nieuws, of heeft de media er nieuws van gemaakt? Steeds weer bladerend door de foto’s voel ik me ongemakkelijker worden. De wereld staat in brand en het gaat hier om een natuurverschijnsel en een uit de hand gelopen feest. Goh.
Van dat Nederlandse nieuws mis je dus niets bij de Zilveren Camera. Maar het is tegelijk ook vrij oppervlakkig, zowel in de keuze van het onderwerp als de fotografie. De foto van Raymond Rutting van de walvis is een van de betere foto’s over dit onderwerp dat ik heb gezien. En de jury maakt een afweging tussen nieuwswaardigheid en fotojournalistieke kwaliteit. Aan die laatste ligt het bij de walvis dus niet, maar zo bijzonder was het onderwerp toch niet dat het per se bij de nominaties moet? Eigenlijk kun je bij Project X hetzelfde vragen. Maar gezien dat ook maatschappelijk meer gevolgen heeft, is zo’n onderwerp wel te verdedigen. Ik ben dan wel weer verbaasd over de genomineerde serie van Catrinus van der Veen. Het is als serie matig, waarbij eigenlijk dé foto van Project X in ontbreekt. De foto die als enkel beeld sterker is dan de hele serie. Of heeft Catrinus van der Veen die foto helemaal niet ingestuurd? Het zou nog interessanter zijn geweest als niet zozeer de rellende jongeren of die stervende walvis an sich zou zijn gefotografeerd, maar de hype die er omheen werd gemaakt, mede door de media. Dat is waarschijnlijk niet gefotografeerd en zou waarschijnlijk ook niet geselecteerd zijn.
Om even bij het binnenlands nieuws te blijven. Robin Utrecht is genomineerd met een serie over de herdenking van de door geweld overleden grensrechter. Een onderwerp dat best wel wat relevante discussie heeft opgeroepen en het is goed gefotografeerd. Maar volgens mij is niet de herdenking het nieuws, maar het toenemend geweld langs de lijn en op het veld. Zo’n serie had gefotografeerd en genomineerd moeten worden. Mits het goed is uitgevoerd natuurlijk.
De kritiek geldt met name bij Binnenlands en Buitenlands nieuws. Ik vraag me echt af of wat de nominaties laten zien nu echt het nieuws is. In het buitenland is er veel meer gebeurd dan de Zilveren Camera laat zien. Uiteraard kun je niet alle onderwerpen coveren, maar zeker bij Buitenland Nieuws is het heel mager. Twee keer wordt daar een fotograaf met hetzelfde onderwerp en foto zowel genomineerd bij Enkel Beeld en Series. Vier onderwerpen nemen de zes plekken in. Dat snap ik niet. Wel dat Eddy van Wessel genomineerd is. Die heeft gewoon opnieuw een goede serie gemaakt over hét buitenlandse nieuws van 2012, maar waarom in beide categorieën? Het is alsof het bij de jury en de Nederlandse fotojournalist alleen nog maar draait om het eenvoudige Nederlandse nieuws, wat ik niet kan en wil geloven.
Lastig blijft de indeling van de categorieën. Nico Bastens maakte een mooie serie over Jesse de Haas, maar is het nu echt documentair of dagelijks nieuws? Bij documentair zou een serie een dieperliggend verhaal moeten vertellen, een probleem blootleggen of uitleggen. Dat zie ik in deze serie niet, wel weer in de serie van Allard de Witte. Knap overigens dat hij met hetzelfde onderwerp als vorig jaar in een hele andere vorm opnieuw een sterke serie weet te maken. De fotograaf gaat diep zijn onderwerp in. Dat mis ik een beetje bij Rachel Corner. Bij Buitenlands Documentair vraag ik me af of de serie van Janus van der Eijnden wel in de goede categorie zit. Het zou beter passen bij portret wellicht. Bij de portretseries zou het werk van An-Sofie Kesteleyn ook in een andere categorie goed passen. Lastig allemaal.
Over het algemeen heeft de jury gekozen voor tamelijk brave foto’s. Alles netjes gefotografeerd, maar ik mis een spanning, een verrassend element. Zoals ik dat twee jaar geleden toch wel had bij Linelle Deunk. Opvallend genoeg merk ik dat die betovering wel is uitgewerkt bij mij dit jaar. De drie nominaties (inclusief de Nationale Portretprijs) vind ik een beetje veel van hetzelfde.
Er zijn ook wel degelijk nominaties waar ik volledig achter kan staan. Zoals de nominaties voor Pim Ras. Goede sportfotografie, daar is niets op aan te merken. De portretserie van Henk Wildschut is interessant. Elmer van der Marel heeft een hele goede foto gemaakt over de uitgeprocedeerde asielzoekers. Anko Stoffels heeft gewoon de beste foto gemaakt over het ongeluk van prins Friso. Ik vind het terecht dat Jasper Juinen veel nominaties op zak heeft. Ook grappig dat hij samen met Ilvy Njiokiktjien genomineerd is met een serie. Njiokiktjien heeft weer een mooi vervolg gemaakt op Afrikaner, al is het in mijn ogen nog niet helemaal af. Het kan nog aangescherpt worden, bij Afrikaner Blood zat ze er dichter op naar mijn idee.
Eigenlijk ben ik vooral erg blij met de genomineerden bij die Canon prijs. De jury had geen betere kunnen kiezen, het wordt een zware taak om één van deze drie als de winnaar aan te wijzen. Het zijn series waar ik echt wordt meegesleept in het verhaal. Steeds weer, terwijl ik de series zowat kan dromen. Het zijn series waar de persoonlijke betrokkenheid en visie van de makers goed naar voren komt. Misschien is dat juist wat ik mis bij de meeste andere series. De jury en de fotografen zijn te Nederlands. Alles is netjes en geordend. Maar het zijn juist de uitspattingen die het interessant maken.
En dan te bedenken dat ik Syria, Tunisia, Cairo (2013) en Gaza strip heb gestuurd en niets van gezien erg zwak van de jury lijkt mij voor mij ruikt het naar een boycot ten opzichten van mij, lijkt mij ?. Maar ja wie ben ik ? juist een van de vele. Dus gewoon door gaan. En de wedstrijd stres (Ilvy Njiokiktjien) aan mij voorbij laten gaan.