Je kunt van Nan Goldin zeggen wat je wilt, maar een saai leven heeft ze zeker niet gehad. Tegelijkertijd ook allesbehalve een makkelijk leven, met een verslaving, vrienden die aan AIDS overlijden en nog veel meer ellende. Het bijzondere van Nan Goldin is dat ze alles heeft vastgelegd en ons zo mee kan nemen in een heel bijzondere wereld, die aan de ene kant intrigeert, maar waar je tegelijk blij bent dat het niet jouw wereld is. Het retrospectief Poste Restante, dat nu te zien is in het Nederlands Fotomuseum, geeft een beknopt overzicht van haar leven. Hoewel, het woord beknopt is misschien niet het eerste waar je aan denkt als je alle foto’s hebt gezien.
Bij de expositie word je namelijk bedolven onder het aantal foto’s. Ze hangen, op een paar collage’s na, niet aan de muur. In plaats daarvan moet je een via een gordijn van zilverfolie een donkere bioscoop betreden. Er zijn er vier, met elk een ander verhaal. De opzet van de losse zaaltjes versterkt het gevoel dat je een onbekende wereld binnentreedt die het daglicht niet al te best verdraagt. Eenmaal binnen lijkt er geen weg meer terug. Als je je tenminste durft over te geven aan wat je te zien krijgt.
Je bent ook wel even bezig met kijken, zeker bij de diaserie The Ballad of Sexual Dependency (1978-1986, samengesteld tussen 1981 en 1996). Het is de serie waarmee Goldin doorbrak. In 42 minuten krijg je ruim 700 foto’s voorgeschoteld. In eerste instantie zou je denken dat ze een betere selectie had moeten maken, maar die klopt precies. Je wordt meegenomen in het verhaal, mede dankzij de goede muziekkeuze en voor je het weet is de show voorbij en verlaat je beduusd het zaaltje. Beduusd door de hoeveelheid foto’s en de intensiteit van de beelden. Sommige foto’s zou je willen doorspoelen en anderen langer willen zien. Maar dat kan niet en dat is goed. Door iedere foto even lang te laten zien heeft iedere foto dezelfde waarde en moet je de confrontatie aangaan met de werkelijkheid. Hoe hard en lelijk die ook kan zijn. Welkom in het leven van Nan Goldin!
Net als haar wereld kun je de meeste foto’s niet direct mooi noemen. Intens wel. Losstaand zullen veel foto’s geen stand houden, maar zo vertoond versterken de beelden elkaar. De muziek bij de foto’s speelt daarbij ook een belangrijke rol. De klanken roepen de juiste sfeer op, waardoor de foto’s nog intenser worden beleefd. Zelfs al hoor je bij All by Myself (1968-1996, samengesteld 1992-1996) het toch wel beetje voorspelbare gelijknamige nummer van Eartha Kitt.
Ondanks alle heftige ervaringen lijkt ook Nan Goldin wat milder te zijn geworden. Haar foto’s in de serie Heartbeat (2000-2001, samengesteld 2001) hebben opvallend vaak een klassieke schoonheid. De harde kanten lijken er vanaf en je ziet vooral stelletjes die het toch wel fijn met elkaar hebben. Het is ook een stuk afstandelijker dan haar andere werk. Ze laat de liefde zien die zij misschien zo graag had gehad. Het is alsof ze jaloers is op het saaie leven dat zij leiden en dat Nan Goldin nooit heeft gehad en waarschijnlijk nooit zal krijgen.
De foto’s van Nan Goldin zijn niet voor iedereen even toegankelijk, je moet haar stijl kunnen waarderen om er door gegrepen te worden. Lukt je dat, dan is Poste Restante een expositie die je niet wilt missen. Goldin neemt je mee in een bizar bestaan. In tegenstelling tot de meeste fotojournalisten observeert ze echter niet het leven van een ander, maar gaan de foto’s over haar leven. Het is allemaal echt en dat blijft heftig. Ik prijs mij gelukkig dat mijn leven in vergelijking een stuk saaier is.
Poste Restante – Nan Goldin
tot en met 02-01-2011 te zien in het Nederlands Fotomuseum
