Alleen een prijs uitreiken is voor World Press Photo niet genoeg. Het gaat de organisatie om veel meer dan alleen het organiseren van een van de belangrijkste prijzen in de fotojournalistiek. Een belangrijk doel is om fotojournalisten te helpen met hun vak door ze samen te brengen en in de gelegenheid te stellen om ervaringen te delen en inspiratie op te doen. En dat is precies wat er gebeurt tijdens de Awards Days, die vorige week weer plaatsvonden.
Zoals vaker moeten de bezoekers tijdens de World Press Photo Awards Days wel wat opofferen. In plaats van te kunnen genieten van een fijne lentezon, zitten we binnen in een donkere zaal. Daar word je wel voor beloond, want binnen geeft het gros van de prijswinnaars een presentatie van hun werk. Niet iedereen is daar even goed in overigens. Sommige fotografen komen niet verder dan hun naam te noemen, de organisatie te bedanken en iedereen veel kijkplezier te wensen. Andere fotografen hebben duidelijk moeite met selecteren, want sommige series zijn wel heel erg lang met veel van hetzelfde. Of er wordt niet goed nagedacht over de achtergrondmuziek bij de foto’s. Presenteren is een vak, dat is wel duidelijk.
Jodi Bieber tijdens haar presentatie.
Keizersgracht Amsterdam, 06-05-2011 19:34
Het neemt niet weg dat ondanks de soms matige presentaties, je een hoop inspirerende foto’s te zien krijgt. Als de fotograaf dan ook nog een goede presentatie houdt, is het helemaal feest. Want je krijgt dan extra informatie over de foto’s, van de totstandkoming tot achtergrondinformatie over het onderwerp. Zo vertelde Mads Nissen over zijn serie In the name of Victoria. Het is een aangrijpend verhaal, die laat zien hoe een foto tot actie kan leiden. Nissen had namelijk een foto gemaakt van een meisje met een waterhoofd in Nepal. Hier zou het een eenvoudige operatie zijn, maar niet in Nepal. Nadat een Deense zakenvrouw de foto gezien had, besloot ze het kind te helpen en naar het land te gaan om haar te laten opereren. Nissen maakte van die reis de winnende serie, die voor mij heel goed laat zien wat de waarde van fotojournalistiek kan zijn. De wereld verander je er misschien niet mee, maar je kunt op kleinere schaal wel helpen aan een betere wereld.
Naast de winnende foto’s laten veel fotografen ook ander werk zien. Daar zitten ook juweeltjes bij. Zoals, om even bij Mads Nissen te blijven, een serie over de Amazone. Boeiend is ook het project Challenging Stereotypes van World Press Photo winnaar Jodi Bieber. Daarmee laat Bieber de objectiviteit varen en neemt een duidelijk standpunt in. Of eigenlijk houdt ze ons een spiegel voor over hoe wij denken in stereotypes. Het noemen waard is de serie die Kenneth O’Hallaran maakte over zijn vader. Je hoeft niet ver te zoeken voor een onderwerp, de familie kan je een mooi verhaal opleveren.
David Alan Harvey tijdens de Sem Presser lezing.
Keizersgracht Amsterdam, 06-05-2011 15:18
De familie was overigens ook het thema van de Sem Press lezing, die dit jaar werd gehouden door David Alan Harvey, fotograaf bij Magnum en grondlegger van Burn Magazine. Harvey vertelde niet zozeer over de fotojournalistiek in het algemeen, maar meer over zijn eigen werk. Hij is zijn carriere begonnen met het maken van een familiealbum. En nog steeds vormen families een belangrijk onderwerp. Als je een buurt moet documenteren kun je je volgens hem beter richten op één familie dan iedereen proberen te fotograferen. Door families te fotograferen leer je bovendien op een interessante manier verschillende culturen kennen. Eigenlijk is fotografie een geweldige manier om de wereld te verkennen zegt Harvey. Je ontmoet bovendien veel interessante mensen. Fotografie is gewoon erg leuk! Dat was eigenlijk de belangrijkste boodschap die Harvey had. Voor de rest was het genieten van mooie fotografie en niet zozeer een les in fotografie. Hoewel, ik denk dat heel veel fotografen, mezelf incluis, erg blij waren met de opmerking dat het gewoon moeilijk is om projecten af te ronden. Volgens hem wordt 90% nooit afgemaakt.
Over de toekomst van fotografie werd wel gesproken bij de prijsuitreiking, de Awards Ceremony. Bijvoorbeeld over multimedia, naar aanleiding van de eerste World Press Photo Multimedia Contest. Seamus Murphy maakt zich enige zorgen vanwege multimedia. Vroeger was er meer tijd om je te concentreren op het verhaal en de feiten na te gaan. Nu is de druk erg groot en moet je teveel doen. Ook de snelheid heeft zijn invloed op de kwaliteit. Murphy heeft niets tegen iPhone, Facebook en dergelijke, maar zijn angst is dat door de snelheid en de social media het begrip journalistiek hol word. Het journalistieke filter valt weg, waardoor feiten niet gecontroleerd worden en de context niet verteld wordt. Ook David Burnett ziet een veranderde wereld. Je wordt niet meer zomaar ergens heen gestuurd en hij ziet een trend om alles maar goedkoop te doen. “Om de wereld te verslaan, moet je daar wel zijn”, zegt Burnett, maar dat wordt steeds lastiger. Aan de andere kant vindt hij het een gunstige ontwikkeling dat steeds meer fotografen uit de niet-westerse landen goed werk maken en leveren aan de verschillende media. Desalniettemin maakt hij zich zorgen dat steeds minder journalisten zich bewust zijn van de journalistieke waarden, als het gaat om waarheidsvinding en het maken van een goed verhaal.Wat Burnett opvalt aan de inzendingen dit jaar is dat heel veel van de ingestuurde projecten gemaakt is vanuit het initiatief van de fotograaf zelf en niet vanuit een redactie.
Volgens de drie fotografen, David Burnett, Daniel Morel en Seamus Murphy, die in een panel zaten is de fotojournalistiek ondanks alles in goede gezondheid. Ook als het gaat om het vertellen van de waarheid. De digitale wereld is een wonder volgens Morel: “zonder digitale fotografie was ik niet hier.” Fotojournalistiek zal volgens Murphy altijd overleven, wat er ook gebeurt. Dat beaamt Burnett. Ook al is fotojournalistiek al zo vaak dood verklaard, het komt altijd weer naar boven. Ondanks de komst van multimedia moeten we het stilstaand beeld niet als ouderwets gaan zien. “Fotojournalistiek is de meest dynamische en efficiente informatievergaring die er bestaat”, citeert Burnett zijn co-editor. En daarmee kunnen we het doen.
De winnaars van de World Press Photo 2011
Piet Heinkade Amsterdam, 07-05-2011 21:15
Ook prins Constantijn, beschermheer van de World Press Photo, roemde de fotojournalistiek in zijn toespraak. Mede door te refereren aan Tim Hetherington. Het laatste woord is daarna aan de winnaar. Het werd een lofzang aan de World Press Photo, die volgens haar erg belangrijk is voor fotografen uit de ontwikkelingslanden. Bevlogen vertelde Bieber over Bibi Aisha en hoe het portret werd gemaakt. Ze is nog altijd betrokken bij haar en de organisatie die haar helpt. Geëmotioneerd werd ze toen ze begon over haar collega en landgenoot Anton Hammerl, die al sinds 5 april van dit jaar in Libië wordt vastgehouden. Bieber riep iedereen op aandacht te schenken aan en te schrijven over Hammerl, in de hoop dat het helpt om hem vrij te krijgen, maar op zijn minst meer te weten te komen over zijn toestand.
Naast alle officiële zaken en de presentaties zijn de Awards Days ook een plek om mensen te ontmoeten. Er wordt heel wat genetwerkt, of gewoon gezellig bijgepraat met collega’s. Het meest frappante vond ik wel dat ik Ed Ou tegen een andere fotograaf hoorde zeggen: “ow ja, we hebben elkaar in Libië ontmoet.” En dan kom je elkaar weer in Amsterdam tegen. Op een plek waar gesproken wordt over de toestand van de fotojournalistiek, maar die vooral ook een plek is waar de fotojournalistiek wordt gevierd. Ik kijk nu alweer uit naar volgend jaar.
