Het leek er even op dat Zweden doorschoot in de wetgeving om de privacy te waarborgen. Je zou niet meer in een privésfeer foto’s mogen maken zonder toestemming, zo schreef ANP aanvankelijk. Diverse media namen dat bericht over en al gauw werd er moord en brand geschreeuwd. Waren de Zweden nu gek geworden? Nee, want het bericht klopte niet en zelfs het aangepaste bericht rammelt. Het is weer een voorbeeld van slechte journalistiek en het kritiekloos doorplaatsen op social media. Wie zich zoals Rob van Kan een beetje verdiept en een klein beetje onderzoek pleegt, en daar hoef je geen hoogopgeleide journalist voor te zijn, leert al snel dat de wet een stuk genuanceerder ligt dan de Nederlandse media ons wil doen geloven. Waar gaat het nu precies over?
Stiekem fotograferen en filmen was nog nooit zo makkelijk, overal kun je wel een camera kwijt en binnen een mum van tijd zijn ze via internet verspreid. Dat kunnen kwetsende foto’s opleveren, waar iemands reputatie mee beschadigd kan worden. De Zweedse regering vindt dat de huidige wet onvoldoende bescherming biedt voor deze inbreuk op iemands privacy. Tot nu toe was het maken van de opnames niet strafbaar, enkel het verspreiden daarvan. Het feit dat er überhaupt gefotografeerd of gefilmd wordt, kan ook al als kwetsend worden ervaren. In de nieuwe wet wordt daarom het maken van die opnames strafbaar gesteld, tenzij er toestemming voor is gegeven uiteraard.
Het gaat bij de nieuwe Zweedse wet nadrukkelijk om illegale opnames die stiekem zijn gemaakt, inbreuk maken op iemands privacy en gemaakt zijn in een privé-situatie of op plaatsen waar je vanuit mag gaan dat het als privé wordt beschouwd, zoals pashokjes, wc’s en dergelijke. Op een feestje iemand ongevraagd fotograferen mag dus gewoon, ook op straat mag je gewoon iemand fotograferen. In die zin lijkt de Zweedse wet erg op de wet die we al een paar jaar in Nederland hebben. Een uitzondering op de wet wordt gemaakt voor journalisten en anderen die mogelijke strafbare feiten of sociale problemen aan de kaak stellen. In de tekst wordt onder andere genoemd het verwaarlozen van kinderen. De rechter weegt uiteindelijk de belangen af. In de wet staat ook het voorbeeld van een paparazzi die iemand slapend binnen fotografeert. Dat valt buiten de nieuwe Zweedse wet, maar de fotograaf kan dan eventueel wel vervolgd worden voor laster.
Al met al valt het dus wel mee, al maakt de vereniging van Zweedse journalisten zich terecht zorgen over de toepassing van de wet. Wanneer ziet de rechter iets als vrije nieuwsgaring en wanneer als inbreuk op de privacy. Maar op zich maakt de wet slechts strafbaar wat je eigenlijk sowieso niet hoort te doen. In je eigen huis en in de pashokjes wil je je niet bespied voelen. Een kwestie van fatsoen dus meer. Maar ja, dat levert dan weer geen smeuïg stukje op voor het nieuws. Of zou de journalist/stukjestikker nu echt niet verder gekeken hebben dan de neus lang is en dus de journalistieke taak niet hebben uitgevoerd? Dat is dan eigenlijk nog schadelijker dan de gevolgen van de nieuwe Zweedse wetgeving.
Bedankt voor dit artikel!