Hij moest echt even zoeken naar een vrouw in een zaal vol mannenbroeders, grapte ANP-fotograaf Martijn Beekman op Facebook bij een foto die hij maakte op een SGP partijdag in Hoevelaken. Op de foto zie je een vrouw op de achterste rij zitten. Het is een foto die een stereotiep beeld van de SGP laat zien, een partij waar zacht gezegd vrouw en man niet geheel gelijkwaardig worden behandeld. Beekman krijgt voor de foto een hoop complimenten. Niet geheel onlogisch, want het is een gelaagde foto waar een verhaal in zit. Alleen vraag ik me al dagen af wat ik nu eigenlijk echt zie.
Deels komt dat door de opmerking van Beekman. Hij bedoelt het natuurlijk als grap, en zo interpreteer ik het ook, maar is het echt zo zoeken naar een vrouw? Een foto van Guus Dubbelman in de Volkskrant van 19 maart bewijst het tegendeel. Daar zitten twee jonge vrouwen voor- of middenin de zaal. Toevallig maakt Beekman van diezelfde vrouwen ook een foto. Ook mijn ervaring, bij een jongerendag van de SGP in 2010, is dat vrouwen wel degelijk aanwezig zijn. Ze mogen dan misschien niet zoveel in de melk te brokkelen hebben, ze zijn er wel en, blijkens het artikel in de Volkskrant van 19 maart, steeds actiever.
De foto bevestigt vooral wat we denken te weten van de SGP. Daarmee wordt echter niet het hele verhaal verteld, voor zover dat kan. Namelijk dat de partij wel degelijk in ontwikkeling is. Zeker na het zien van de foto van Dubbelman moest ik erg denken aan de opmerking van historicus Martijn Kleppe: “Een foto zegt niet meer dan duizend woorden, maar heeft duizend woorden nodig om begrepen te worden.” Kleppe wil steeds weten wáár hij nu echt naar kijkt. In dit geval is mijn vraag dus: wie is deze vrouw en waarom zit ze op de laatste rij? En wat zegt dat over de SGP?
Het verhaal krijgt nog een andere wending door een tweet van Cees van der Wal, fotograaf en beeldredacteur voor de SGPJ, waarin hij stelt dat de vrouw helemaal geen lid is van de SGP. Sterker, Van der Wal suggereert zelfs dat documentairemaker Emile van Rouveroy van Nieuwaal de vrouw heeft meegenomen naar de partijdag en dat de foto in die zin, zonder medeweten van Beekman, geënsceneerd is. De vrouw zou nadat de jongeren van de SGP kritische vragen gingen stellen weg zijn gehaald door een niet-SGP-er. Het is een opmerkelijk verhaal, waardoor ik nog nieuwsgieriger wordt naar het echte verhaal achter de foto. In het bijschrift bij het ANP staat immers dat de vrouw sinds twee maanden lid is van de SGP. Is ze echt lid, of is ze lid geworden om voor Van Rouveroy van Nieuwaal undercover te gaan bij de partij, net zoals de regisseur zelf undercover is gegaan voor een documentaire in Staphorst? Helaas kan ik niet zo snel de gegevens van de filmmaker achterhalen en is het lastig te verifiëren wat er waar is van de beweringen van Van der Wal. Het maakt mij in ieder geval wel duidelijk dat je als fotojournalist je steeds bewust moet zijn van wat je fotografeert. In hoeverre maak je een clichématig beeld en is dat erg, wat voor invloed heeft je foto op de beeldvorming en vooral of je echt dat laat zien wat er gebeurt.
