Op het GKf-festival werd gediscussieerd over straatfotografie door Theo Niekus, Reinier Gerritsen, Janine Schrijver, Maarten Laupman en advocaat Lisette Varossieau. Aangezien ik ook graag op straat fotografeer, is het een debat dat ik niet wil missen. Echt tot een dbat komt het niet, daarvoor zitten de gesprekspartners teveel op één lijn. Maar het is wel goed om eens van andere fotografen te horen tegen welke problemen zij aanlopen en hoe ze daar mee omgaan.
De fotografen vertellen vol passie over het fotograferen op straat. Volgens Janine Schrijver is het mooie van straatfotografie dat het ‘echt’ is, het is nooit zoals je denkt dat het is. Toevaltreffers heb je ook niet in de straatfotografie volgens haar: “je krijgt cadeautjes op straat. Het geluk in de foto’s heb je afgedwongen, want je bent op straat”. Voor Reinier Gerritsen is het vooral “een beetje buiten zijn, een beetje aanklooien met mensen. Heerlijk”.
Hoe leuk het fotograferen op straat ook is, je komt ook de nodige problemen tegen. Niet iedereen vindt het fijn om gefotografeerd te worden. De fotografen zijn dan ook getraind in het lezen van de lichaamstaal en in principe fotograferen ze niemand die er zichtbaar moeite mee heeft. Voor Janine Schrijver is het belangrijk dat zij het voor zichzelf nog kan rechtvaardigen om een foto te maken. Lisette Varossieau benadrukt dat je op zich op straat gewoon mag fotograferen, maar dat het publiceren niet zonder meer is toegestaan. Het neemt niet weg dat mensen steeds meer protesteren. Waar het aan ligt weet niemand precies, maar Lisette denkt zeker dat de veranderde samenleving met mondigere mensen een grote rol speelt. Ook denken mensen volgens haar nu dat ze overal geld voor kunnen vragen.
Alle aanwezige fotografen hebben de nodige ervaringen. Janine Schrijver is wel eens weggetuft vertelt ze. Ze denkt dan ook dat het niet in haar voordeel is dat ze vrouw is. Theo Niekus geeft toe vaker sneaky te fotograferen omdat hij gewoon minder durft. Volgens Maarten Laupman moet de straatfotograaf beter beschermd worden in zijn rechten. Ook naar de politie toe, die steeds vaker moeilijk doet. Terwijl de agenten in principe geen bezwaar kunnen maken tegen het fotograferen, zegt Lisette. Een reden zou kunnen zijn dat de agenten liever geen camera’s in de buurt hebben om mogelijk bewijs weg te houden. Theo Niekus denkt dat de agenten ook bang zijn dat de foto’s op internet verschijnen met rare teksten erbij. Juist de context van de foto bepaalt in grote mate of een publicatie wel of niet geoorloofd is. Volgens Niekus zouden juist degenen die de teksten bij de foto’s zetten aangeklaagd moeten worden, in plaats van de fotograaf. Die heeft vaak geen controle meer over de context waar een foto gebruikt wordt.
De problemen op straat gaan de fotografen niet in de koude kleren zitten. Maarten Laupman zegt dat hij vaak niet meer kan fotograferen als hij geïntimideerd is op straat omdat hij dan teveel van slag is geraakt. Iets dat ik wel herken. Ook Janine is in zo’n situatie van slag. En als je niet goed in je vel zit, kun je beter niet op straat fotograferen. Dat straalt af op de mensen die je wilt fotograferen en dan loop je eerder tegen de problemen aan. En maak je minder mooie foto’s.
De fotografen hebben wel de nodige trucjes aangeleerd om toch gewoon op straat te kunnen blijven fotograferen. Maarten Laupman vermijdt soms expres oogcontact na het maken van een foto, door te doen of hij met de camera aan het prutsen is. Reinier Gerritsen ‘vermomt’ zichzelf wel eens als landmeter. Maar in de meeste gevallen helpt een lach problemen voorkomen. Het scheelt wel waar je de foto maakt, in Amerika is het fotograferen op straat veel makkelijker dan in Nederland. Ook agenten, die maken na een goed verhaal zelden een probleem.
Ondanks alle problemen, blijven de fotografen op straat fotograferen. Het is een te mooie tak van sport. “Mensen weten gewoon niet dat ik leuk werk doe”, zegt Laupman. Volgens Theo Niekus is foto’s maken op straat gezond. Maar hoe leuk of gezond ook, geen van de fotografen kan leven van de straatfotografie.
De genoemde problemen komen heel herkenbaar voor. Een :-) voor het herkenbare, maar een :-( voor het algemeen van toepassing zijn van de genoemde problemen bij straatfotografie in Nederland.
Helaas kon ik afgelopen zaterdag niet,,
Voel me ook wel een beetje een straatfotograaf, want bijna alles doe ik buiten ;)
Ik herken idd veel van dit verhaal. Meestal vraag ik om toestemming en dan gaat het vaak wat makkelijker, natuurlijk moet je soms snel reageren op een mooie situatie, maar je voelt vaak wel aan of iemand het ’trekt’ of niet.
groeten martijn
Met belangstelling las ik zojuist (30-6-2013) in P/F een nieuw artikel over straatfotografie.
Wat ik in zowel dit artikel, maar ook op deze site mis is de relatie tot een artikel in de meeste gemeentelijke APV’s (Algemene Plaatselijke Verordeningen) dat stelt dat straatfotografen een schriftelijke vergunning van de gemeente moeten hebben, dan wel voorafgaand aan hun activiteiten tijdig (enkele dagen tevoren) schriftelijk kennis moeten geven aan de gemeente.
Is dit wellicht een andere vorm van ‘straatfotografie’? Wat zijn jou ervaringen met dit APV-artikel?
Straatfotografie is gewoon toegestaan volgens de wet. Wat in de APV wellicht staat is het filmen en fotograferen voor commerciële doeleinden of voor het maken van grote producties, waarbij straten moeten worden afgezet en er veel overlast kan zijn. Maar gewoon op straat je foto maken, mag gewoon. Dat kan de APV niet verbieden.
@Bas In de APV wordt alleen gesproken over ‘straatfotograaf’, niet of het gaat om commerciële fotografie of grote producties. Integendeel, het gaat hierbij vooral om de individuele straatfotograaf. Voor grote producties is een ander APV-artikel van toepassing.
Zo staat in de APV van Leeuwarden:
Artikel 2:9 Straatartiest
1. Het is verboden ten behoeve van publiek als straatartiest, straatmuzikant, straatfotograaf, tekenaar, filmoperateur of gids op te treden op openbare plaatsen.
2. De burgemeester kan de werking van het verbod beperken tot bepaalde dagen en uren.
3.De burgemeester kan ontheffing verlenen van het verbod.
Dat is een andere soort straatfotograaf die in de APV bedoeld wordt, namelijk iemand die van het publiek geld vraagt voor het maken van foto’s. Dus bijvoorbeeld door portretfoto’s op straat aan te bieden voor geld. De straatfotograaf in de artikelen in Pf en op deze site gaat over de fotograaf die gewoon op straat rondloopt en daar zijn foto’s maakt. Dat mag gewoon. Het zit in het “ten behoeve van publiek”
@Bas Dank voor je verhelderende reactie!