Toen Mike Roelofs zijn fotoboek over de Roma Resilience presenteerde had hij het tij mee. De Franse president was net druk bezig met de Roma’s Frankrijk uit te krijgen, wat tot een grote discussie in de Europese Unie leidde. Hoe anders was het toen de fotograaf met zijn project bezig was, niemand was geïnteresseerd in het verhaal en het boek gepubliceerd krijgen leek onmogelijk. Gelukkig is het werk niet voor niets geweest.
Resilience biedt een interessante kijk in de wereld van de Roma in Roemenië. Roelofs is daar, samen met antropologe Fanny Jol, niet over één nacht ijs gegaan. Het mocht zeker geen project zijn, dat even tussendoor gedaan werd. Met de volle aandacht zijn de fotograaf en de antropoloog aan het werk gegaan. Roelofs kan ook niet anders, hij is een perfectionist. Dat zie je al aan de foto’s die hij onder andere maakt voor De Volkskrant. Ook in dit boek komt die drang duidelijk naar voren.
Het zit niet alleen in de foto’s. Die zijn inderdaad perfect, voor zover een foto dat kan zijn. De composities van de vierkante foto’s zijn volledig in balans. Aan de techniek mankeert niets, zonder dat de beheersing van de techniek de fotograaf in de weg staat. Juist door die beheersing kan Roelofs de foto’s het verhaal laten vertellen dat hij wil vertellen. Licht en schaduw en scherpte en onscherpte helpen mee de boodschap te vertellen.
Ook in de uitvoering van het boek voel je duidelijk de aanwezigheid van een perfectionist. De druk is fantastisch, de foto’s komen volledig tot hun recht. De vormgeving oogt ietwat klassiek met grote vierkante foto’s, afgewisseld met teksten. Door de typografie wordt het nooit saai en de lege bladen zorgen voor rustpunten. Niet dat de foto’s van Mike Roelofs zo druk zijn, integendeel. Het maakt dat Resilience een boek is waar je heerlijk doorheen kunt bladeren, dan weer rustig een foto kijken of wat meer lezen.
De portretfoto’s worden moeiteloos afgewisseld door foto’s van de omgeving. Daardoor krijg je een veel beter beeld van de omstandigheden van de Roma’s en proef je een beetje de sfeer waarin zij leven. Zeker niet onbelangrijk zijn de teksten, geschreven door Jol. Zij vertellen dat wat een foto niet kan zeggen. Het geeft een nuance en verdieping aan het beeld.
Bij Resilience wordt niet in de valkuil van clichés getrapt. Al kunnen Roelofs en Jol niet ontkennen dat er veel armoede is, die laten zij ook zien. Maar ook de andere kant van het verhaal, de mensen die uit de armoede zijn gestapt door het heft in eigen hand te nemen. Iedereen is verantwoordelijk voor zijn eigen situatie en dat komt duidelijk naar voren.
De fotograaf wilde ook dat de Roma als individuen en niet als een homogene groep worden gezien. Door de goede balans in de foto’s en de persoonlijke verhalen van de mensen slagen Mike Roelofs en Fanny Jol daar glansrijk in. Hoewel er zeker overeenkomsten zijn tussen veel van de hoofdrolspelers, heeft ieder toch vooral zijn eigen geschiedenis, heden en toekomst.
Resilience
Foto’s: Mike Roelofs
Tekst: Fanny Jol
Engels
Ontwerp: Autobahn, Utrecht
Druk: Lecturis, Eindhoven
Uitgever: Mike Roelofs
Oplage: 500 ex., handgenummerd
160 pagina’s, 25×29 cm, gebonden, kleur
ISBN 978-90-815848-1-4
Prijs: € 37,50