Hoewel het nu toch wel zo algemeen bekend mag zijn dat je in journalistieke foto’s niet gaat manipuleren, zijn er toch altijd weer fotografen die het toch gaan doen. Deze keer betreft het Narciso Contreras, die voor AP fotografeert en notabene samen met andere fotografen de Pulitzer prijs won in 2013 voor foto’s uit Syrië. Op 29 september maakte Contreras een foto in Syrië van een Syrische rebel. In de linkeronderhoek komt een videocamera in beeld van een collega van AP. Contreras besloot de camera weg te klonen. Een fatale fout. Want nadat de manipulatie is ontdekt is per direct het contract met AP opgezegd en zijn al zijn foto’s uit het archief gehaald. De betreffende foto is overigens het enige beeld dat hij zo heeft gemanipuleerd en dat maakt zijn fout des te zuurder. Maar waarom heeft hij het toch gedaan?
Op zich is de manipulatie minimaal. De videocamera geeft geen informatie die van belang is, dus echt waardevolle informatie weglaten heeft Contreras niet gedaan. AP schrijft voor dat opzettelijk weghalen van elementen in een foto volledig onacceptabel zijn. Dat wist Contreras. AP zegt de regel te hebben omdat ze willen dat een foto de waarheid spreekt. Voor zover een foto sowieso de waarheid kan vertellen lijkt me. Zonder camera vertelt de foto niet een andere verhaal dan met camera, zelfs de waarheid wordt niet eens echt geweld aangedaan. Want wat als Contreras net even iets anders had gestaan en de camera helemaal niet in beeld was gekomen? Dat gezegd hebbende, in de journalistieke fotografie leg je vast wat je ziet en daar doe je het mee. De reden om de videocamera toch weg te halen was volgens Contreras dat hij dacht dat de camera de kijker zou afleiden. Daar raken we het onderliggende probleem. Fotografen worden steeds vaker geacht mooie foto’s te maken. Alles moet kloppen, er mag geen fout meer inzitten. Dat vragen niet alleen de opdrachtgevers, ook fotografen zelf eisen dat van zichzelf steeds meer. Van alles wordt gecorrigeerd, waardoor het wellicht mooie plaatjes worden maar voorbijgegaan wordt aan de essentie: het verhaal vertellen. En soms zit juist het interessante van een verhaal in zaken die wringen in een foto, waardoor je net wat beter moet kijken en nadenken. Zeker fotojournalisten moeten zich bewust zijn dat hun taak niet het maken van mooie plaatjes is, maar de wereld vertellen van wat er gaande is. Dat hoef je niet mooier te maken dan het is.
Ik vind dat de foto met camera wel een ander beeld vertelt, namelijk dat er blijkbaar meer dan één mediamens zo dicht bij die strijder was. Staat er nog een kluitje naast?, denk je dan. Zonder camera was hij misschien als enige op de juiste tijd op de juiste plek. Nu was hij én niet de enige, én hij stond net niet op de juiste plek. Jammer de pammer. En als die camera afleidt, tja, dan gebruik je de foto niet. En de volgende keer niet zo op een kluitje werken.