De portretten van Joost van den Broek

Het fraaie boek Portret Joost van den Broek is alweer ruim een half jaar geleden verschenen, maar het was door omstandigheden niet van gekomen om erover te schrijven. Maar nu Fotofestival Naarden nog (net) aan de gang is, is dit een mooie gelegenheid om het boek alsnog te bespreken. Het laat immers een nog altijd actueel overzicht zien van het werk van een van Nederlands meest gewaardeerde portretfotografen. Joost heeft met zijn nieuws- en portretfoto’s dan ook al menige prijs in ontvangst mogen nemen. Dit jaar won hij nog de tweede prijs in de categorie portretten bij de World Press Photo voor zijn foto van matroos Kirill Lewerski.

Hij prijkt ook op de omslag van het boek en is daarmee ook de eerste foto van het boek. Want voor de verandering laat de cover niet een beeld zien uit het boek, maar begint het boek gelijk. Nummer 001 staat er dan ook onder, op de achterkant staat fotonummer 100. De verzameling foto’s wordt alleen onderbroken door de noodzakelijke titel- en colofonbladen en door teksten van Remco Campert. Hij heeft bij een aantal willekeurig gekozen foto’s teksten geschreven. Voor de rest is het vooral foto’s kijken. De enige duiding die je hebt is een aantal losse bladen die het werk van Joost van den Broek in krantenpagina’s van De Volkskrant laten zien. Jammer dat die bijlage niet op krantenpapier is gedrukt, al is dat voor de archivering wel weer prettiger.

De foto’s zijn op serie en vorm gesorteerd. De serie matrozen, waar opvallend genoeg één matroos op 19 augustus 2005 is gefotografeerd en de anderen op 20 augustus 2010 volgens het summiere bijschrift, wordt gevolgd door een serie zwart-wit busteportretten, waarna weer een serie in het park volgt en zo gaat het door. De foto’s zelf zijn gelukkig afwisselend genoeg om het niet saai te maken. Niet dat iedere foto even goed in de serie past. Bij de foto van Rifka Lodeizen op bed wringt het mijns inziens bijvoorbeeld. Bij een enkele foto kun je je ook afvragen of het nu wel een portretfoto is. Het zijn echter de uitzonderingen en die doen niet af aan het vakmanschap van Joost van den Broek en maken het boek ook niet minder interessant.

Hoewel Joost van de Broek snel werkt, naar eigen zeggen is hij gemiddeld maar vijftien minuten bezig voor een portret, zie je dat niet in zijn foto’s. Die stralen veel rust uit en je voelt het vertrouwen tussen de gefotografeerde en de fotograaf. De rust vind je ook in de vormgeving van het boek, met gewoon één foto per bladzijde en alleen het hoognodige in het bijschrijft. Niets dat afleidt van de foto’s. Veel aandacht is ook besteedt aan de papierkeuze. Dankzij de voorintekeningen is het hem gelukt het gewenste papier te kunnen gebruiken, die niet alleen het oog maar ook de geur en het gevoel prikkelt. Na ruim een half jaar ruikt het boek nog steeds heerlijk. Het papier is lekker dik en voelt ambachtelijk aan. Je slaat de bladzijden met respect om. Op het matte papier komen de foto’s ook goed tot hun recht. Het gaat alleen mis bij de laatste foto’s, waar je de achterkanten van hoofddoekjes ziet. Door de druk vallen de fraaie details in de hoofddoeken vrijwel geheel weg. Op de laatste bladzijde zie je het nog net wel, maar dat is dan weer de achterkant van het boek en dus van ander papier.

Je hebt al snel de neiging om Portret Joost van den Broek te vergelijken met Portret 1989-2009 van Stephan Vanfleteren. Ze worden immers vaak naast elkaar gezet. Het zijn echter ook twee totaal verschillende fotografen en dat zie je onder andere in de boeken terug. Twee verschillende nationaliteiten ook. De Bourgondische Vlaming tegen de Calvinistische Hollander.

Portret Joost van den Broek
Foto’s: Joost van den Broek
Teksten: Remco Campert
Nederlands
Ontwerp: René Put
Druk: EposPress, Zwolle
Uitgever: d’Jonge Hond
160 pagina’s, 24×30 cm, gebonden, kleur en zwart-wit
ISBN 978-90-89102-19-5
Prijs: € 32,50